Бағдат Мусин байланыс операторларының бірін "Қазақтелекомнан" шығаруды ұсынды

ҚР цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрі Бағдат Мусин елдегі Интернет жағдайы және үзілістердің себептері туралы айтып берді, деп хабарлайды Zerkalo.

ҚР цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрі Бағдат Мусин елдегі Интернет пен байланыс сапасына әсер ететін бірнеше себептерді атап өтті. Біріншісі-байланыс құны.

"Біз әлемдегі ең жақсы 20-да, егер ең жақсы 10-да болмаса, арзан бағамен. Бұл факт. Бірақ, арзан байланыс операторлар үшін қауіп екенін түсіну маңызды. Бұл бизнес, сондықтан бизнесті дамыту, яғни желіні құру және сапаны жақсарту үшін инвестиция қажет. Кірістен Инвестициялар. Егер табыс төмен болса дамуға инвестиция жоқ, яғни сапа жоқ.

Жаңа әлеуметтік желілердің дамуымен елде трафикті тұтынудың өсуі бірнеше есе өсті. Бұл нені білдіреді? Бұл операторлар желісіндегі жүктеме де өсті дегенді білдіреді. Бірақ шығындар тұтынылатын трафиктің өсуіне пропорционалды түрде өскен жоқ. Қазақстан-пайдаланушыға ұтқыр трафик көлемі бойынша жоғарғы орында. Қазақстан-мобильді трафикті тұтыну бойынша жетекші елдердің бірі және мобильді желіні кәдеге жарату өте жоғары", - деді ведомство басшысы.

Ол iks-Consulting деректерін келтірді, соған сәйкес Қазақстанда 1 пайдаланушыға шаққандағы Мобильді Интернет трафигінің орташа көлемі 2022 жылы айына 13,9 Гбайтты құрады. Салыстыру үшін бұл көрсеткіш Солтүстік Америка елдерінде айына 5,6 Гбайтты құрады.

Мобильді трафиктің өсуінің бірнеше драйверлері бар: смартфондардың енуінің өсуі (Қазақстанда қазірдің өзінде 73%), бейне және фото контенті бар әлеуметтік желілер, ағынды бейне және аудио платформалар, ауыр контенті бар мессенджерлер (видео, фото, құжаттар), бейне қоңыраулар, онлайн-гейминг. Қазірдің өзінде 1 мобильді пайдаланушыға арналған орташа "экран уақыты" тәулігіне төрт сағаттан асады.

YouTube немесе Netflix-те 1 сағаттық бейнені қарау кезінде 1 пайдаланушы 2,25 ГБ трафикті, ал Tiktok немесе Instagram-да 1 сағаттық бейнені көру үшін шамамен 0,5 ГБ тұтынады. Ал смартфондағы 1 ойыншы айына орта есеппен 10-12 Гб тұтынады. Осы жерден 4G мобильді желілеріне үлкен жүктеме түседі.

"Желілерді салу үшін "Темірдің" бағасы да өсіп келе жатқанын ескеру маңызды. Мен өз саламдағы проблемалар туралы ашық айтуым керек деп санаймын. Біз инфрақұрылымды жаңартуымыз керек. Бұл факт. Біз барлық ауылдарды қосуымыз керек пе? Бұл да факт. Тарифтерді ұстап тұру саланың тоқырауына әкеледі. Біз бәріміз барлық жерде сапалы қызмет алғымыз келеді және бәріне қарағанда арзанырақ. Бірақ сіз қалаған нәрсені нақты етіп бере алмайсыз. Бізден гөрі интернет кімде арзан? Барлығы 10-15 ел. Қытай Халық тығыздығына, тұтынушылар санына байланысты. Онымен салыстырудың мағынасы жоқ. Израиль? Бұл ел Павлодар облысынан кіші. Бұл елдегі базалық станциялардың саны Алматы мен Астанадағыдай", - деді Бағдат Мусин.

Министр Қазақстан бір орында тұра алмайтынын және 5G жаңа технологияларын дамыту маңызды екенін атап өтті.

"Байланыс туралы айтатын болсақ, біз ауданы бойынша үлкен және халық тығыздығы бойынша "кішкентай" екенімізді есте ұстаған жөн. Мен операторлардың жұмысын жиі сынға алдым және объективті түрде сынға аламын, бірақ өз кезегінде кез-келген Инфрақұрылым жаңартуды қажет ететінін түсінемін, мейлі ол ЖЭО болсын, мейлі ол кәріз болсын. Біздің көптеген инфрақұрылымдық нысандарымыз жақсы жағдайда емес, неге? Өйткені бір кездері шенеуніктер жауапкершілікті өз мойнына алып, 10 жылдан кейін біз бәрі қартайып, қайғылы салдарға әкелетін жағдайға тап боламыз деп айта алмады. Басқа салалардағы кейбір салдарларды біз қазір көріп отырмыз.

Ал 5G желілері үлкен инвестицияны қажет етеді. ҚХР мысалын талдап көрейік: бүгінде ҚХР-да 2 290 мың 5G базалық станциясы салынды, бұл 100 мың тұрғынға шаққанда шамамен 163 БС. Барлығы ҚХР 2025 жылға қарай 100 мың тұрғынға шаққанда 260 5G базалық станциясының нысаналы көрсеткішін белгіледі.

Немесе Оңтүстік Кореяның мысалы - бүгінде Оңтүстік Кореяда 215 мың 5G базалық станциясы салынды, бұл 100 мың тұрғынға шаққанда 415 БС шамасында", - деді Бағдат Мусин.

Салыстыру үшін ол Астанада мобильді операторлар 2027 жылға дейін 1242 БС 5G (лицензиялық міндеттемелерге сәйкес) салуды жоспарлап отырғанын, бұл Астананың 100 мың тұрғынына шаққанда 95 БС 5G шамасында екенін атап өтті. Осылайша, Астана бойынша жақсы "капасити" желісі үшін 5G БС санын көбейту қажет.

Нарықты "тежейтін" екінші мәселе-монополия.

"Монополиясыздандыруды ешкім жойған жоқ, байланыс операторларының бірін Қазақтелекомның астынан шығару керек. Айыппұлдар ешқайда кеткен жоқ және біз оларды бұрынғыдан да көп жазып жатырмыз.

Мысалы, 2019 жылы 51 тексеру жүргізіліп, 10,8 млн. теңге көлемінде айыппұл салынды. Биылғы жылы 22 маусымдағы жағдай бойынша 308 жоспардан тыс тексеру жүргізіліп, 1 млрд.244 млн. теңге сомасына айыппұл жазылды. Барлық ақша ел бюджетіне түседі. Жағдайды түзету орын алады. Сапа мүмкіндік беретін желіні жақсартады және дамытады.

Бүкіл әлемде радиофобтарға байланысты базалық станцияларды орнату мәселесі бар. Тек Астанада ондаған базалық станциялар бөлшектелді, ал 27 тұрғын үй кешенінде тұрғындар әлі де базалық станцияларды орнатуға қарсы", - деп түсіндірді цифрлық даму министрі.

Оның айтуынша, министрліктің желіні және жаңа технологияларды дамыту, байланыс сапасын жақсарту бойынша үлкен жоспарлары бар, сондықтан байланыс операторларының алдында алдағы жылдары шешуі тиіс міндеттер тұр.